Inprimatutako edizio hori egin zenetik 150 urte bete direnean, Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak efemeride horrekin lotutako zenbait dokumentu jendaurrean erakutsiko ditu abenduko mikroerakusketan.
Sarrera librea eta doakoa.
Lekua: Beheko Galeria
Ordutegia: egunero 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara.
Erakusketaren edukiera
Nafarroako Foru Orokorra hasierako mendeetan eskuz idatzitako kopien bidez bakarrik zabaldu zen. 1686. urtean jada, Nafarroako Foru Orokorraren testua Antonio Chavierrek egindako legegintza-bildumaren zatiaren barruan inprimatuta argitaratu zen, 1815ean berrargitaratua. Hala ere, aurreko edizioetako ale erabilgarri gutxi daudenez, eta gainera ale horietan testuaren transkripzio-akats ugari daudenez, Nafarroako Foru Aldundi Probintzialak, garrantzi historiko eta juridikoaren jakitun, Nafarroako Foru Orokorraren testuaren beste edizio bat egitea erabaki zuen. Argitalpen-enkargua jasotzen duen Foru Aldundiaren osoko bilkuraren erabakia jendaurrean jartzen da mikroerakusketan.
1868an inprimatutako edizio berriari ekiteko enpresak Pablo Ilarregui eta Segundo Lapuertari 1869an argitaratuko zen edizio inprimatu berri bat enkargatu zien. Pablo Ilarregui eta Segundo Lapuerta, zeinen espediente pertsonalak jendaurrean jartzen diren mikromuestran, probintziako administrazioko pertsona ospetsuak ziren une hartan. Lehena legelari eta politikari liberal bat zen, eta, besteak beste, Iruñeko Udaleko idazkari eta Iruñeko jatorrizko Aldizkari Ofizialaren (Nafarroako Aldizkari Ofizialaren aurrekaria) zuzendari karguak bete izan zituen. Segundo Lapuerta, berriz, Caparroson jaioa zen, eta Aldundiko idazkaritzan ofiziala zen, eta, ondoren, foru korporazioko idazkariorde kargua lortuko zuen.
Ilarregui eta Lapuertaren lana 1000 alekoa izan zena, Nafarroako Foru Orokorraren hedapena suposatu zuen eta Espainiako Erdi Aroko Zuzenbideko testu handienetako bat izatera iritsi zen.
Nafarroako Foru Orokorrean kontserbatzen diren Erdi Aroko eskuz idatzitako kopien artean, Ilarreguik eta Lapuertak, Nafarroako Errege Artxibo Nagusian gordeta zegoen kopia bat erabili zuten inprimatutako edizioa egiteko, hain zuzen ere, A1 Kodea. XIV. mendeko eskuizkribu bat da, bi koloretako tintaz idatzia, beltza eta gorria, eta Foru Orokorraren testuarekin batera Felipe III.aren Hobekuntza (1330) deritzon testua ere jasotzen da. Horregatik, Ilarregui eta Lapuertaren edizioak ere Nafarroako Foru Orokorraren hasierako arauak aldatu eta eguneratu zituen moldaketa horren testua jasotzen du.
Ilarreguik eta Lapuertak prestatutako edizioak egundoko aurrerapausoa ekarri zuen Nafarroako Foru Orokorraren ikerketa eta hedapenari dagokionez legelariek zein zuzenbidearen historialariek asko erabili baitzuten. Ildo horretan, 1964an, lehen argitalpenetik ia mende batera, Nafarroako Foru Aldundi Probintzialak Ilarregui eta Lapuertaren lana berrinprimatzea erabaki zuen, gerora, Nafarroako Foru Orokorraren edizio kritikoetan ere oinarri gisa hartuko zena.
Kontserbatutako aleak
Nafarroako Foru Orokorra, Nafarroako Erresumako Erdi Aroko lurralde-zuzenbidearen testu garrantzitsuena da. XIII. mendean egina eta nafar aragoieraz idatzia, Nafarroako Foru Orokorra Nafarroako Erresuman aplikatutako zuzenbide publiko zein pribatukoak diren arau-bilduma batez osatuta dago. Bere egilea ezezaguna da, eta ez dago jakiterik berehalako hartan ofizialki aintzatespen ofiziala jaso zuenik ere. Hala ere, apurka-apurka eta bere erabilera judiziala luzatzearen ondorioz, Nafarroako Erresumako lurralde-zuzenbidearen funtsezko testu gisa finkatu zen.
Erdi Aroko Nafarroako Foru Orokorraren hogeita hamar ale daudela ezagutzen da. Historiaren Errege Akademian gordetzen den XIII. mendearen amaierako kodea bat izan ezik, Nafarroako Foru Orokorreko gainerako aleak idatziz jarri ziren XIV. mendetik aurrera, eta Nafarroako, Espainiako eta Europako hainbat erakundetan kontserbatzen dira.
Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak Erdi Aroko lau ale gordetzen ditu, eta horietatik A1 Kodea izenekoa, Kontuen Ganbera zaharretik datorrena, ale arketipo gisa hartu zen bere historian zehar izan zituen edizioetarako.
