Nafarroako Errege Artxibo Nagusian “Maleficium. Nafarroa eta sorginen ehiza (XIV-XVII. mendeak” erakusketa izango da ikusgai urte amaiera arte. Erakusketa Jesús M. Usunáriz Garayoa, Nafarroako Unibertsitateko Historia Modernoko irakasleak zuzendu du. Bertan Europan bakarrak diren dokumentuak ematen dira ezagutzera, XIV. mendean sustraiak hondoratzen dituzten prozesu judizialak, eta fenomeno horrek XVII. mendera arte Nafarroako erresumako hainbat puntutan izan duen bilakaera erakusten dute.
Erakusketa bost bloketan zatitzen da. Lehenengoan, sorginaren asmakuntza eta fabrikazio prozesua azaltzen da, Europan eta Espainian XV. eta XVII. mende artean argitaratutako tratatu demonologiko eta sineskeriaren aurkako tratatuen bidez. Bigarrengoan, sorginekiko imajinario kolektiboa inguratzen zuten estereotipoak zehazten dira –begizkoak, zapoak, pozoiak, hegaldiak, metamorfosiak, akelarreak– akusatuak bereizten zituen errealitate sozialaren aurrean. Hirugarrena, berriz, Nafarroako erresuman, errege-auzitegi ezberdinek, Elizbarrutiko auzitegiak eta Inkisizioak sorginkeria-kausetan ulertu zituzten jurisdikzio ezberdinetan oinarritzen da, fiskalen eta abokatuen jarrerari erreparatzeko. Puntu honetan, epaiek leku nabarmena dute, akusatuek jasandako drama erakusten dutelako, auzokideengandik jasotako salaketekin eta torturapean lortutako aitorpen eztabaidagarriekin. Laugarrenean, Nafarroako erresuman egiaztatutako jazarpen-une nagusietako ibilbide historikoa egiten da, eta agertzen den Europako mapan egiazta daiteke Espainian eragin txikiagoa izan zuela Europako erdialdeko beste herrialde batzuekin alderatuta, exekuzioak aparteko zifretara iritsi baitziren. Azkenik, erakusketaren azken kapitulua Zugarramurdiko gertaera dramatikoei eta pertsekuzio-maniaren gutxiagotzeari buruzkoa da, Inkisizioaren aldetik postulatu berriak sartu ondoren.
Erakusketaren katalogoa argitaratzea aurreikusita dago udazkenerako, eta egoerak hala ahalbidetzen badu, beste jarduera-mota batzuk ere antolatuko dira, besteak beste, hitzaldi ziklo bat. Unea iristen denean, horren berri emango da.
Gainera, erakusketaren bisita gidatuen programa ere badu; bisitak abuztu-abendu bitarteko larunbatetan izango dira 11:00etan euskaraz eta 12:00etan gaztelaniaz. Horretarako, plaza erreserbatu beharko da 848 42 46 67 telefonora deituta.
Sarbide librea eta doakoa.
Lekua: Protogotika Aretoa
Ordutegia: 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara egunero, baita jaiegunetan ere.
