Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko 13/1982 Lege Organikoa aldarrikatu zen 1982ko abuztuaren 10ean. Lege hori Foruaren Hobekuntza izenaz eta LORAFNA akronimoaz ere ezaguna da. Egun horretatik aurrera, lege-testu hau da Nafarroako Foru Komunitatearen oinarrizko arau instituzionala. Horregatik, efemeride garrantzitsu horren 40. urteurrena betetzean, Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak (AGN) Foruaren Hobekuntzari buruz gordetzen dituen zenbait dokumentu erakutsiko ditu abuztuko mikroerakusketan.
Espainiarentzat zuzenbidezko Estatu sozial eta demokratikoa ezarri zuen Konstituzioa indarrean sartu zen 1978ko abenduaren 29an. Hil bereko 6an, Gorteek egindako eta onartutako proiektu konstituzionala erreferendumean berretsi zen. Hain zuzen ere, Nafarroako Probintziako Hauteskunde Batzordeko presidenteak Nafarroako boto-zenbaketaren emaitzak jakinarazteko Hauteskunde Batzorde Zentralari bidali zion telegramaren minutarekin irekitzen da erakusketa.
Konstituzioa behin onartuta, eta botere publiko guztien birlegitimizazio demokratikoaren prozesuaren esparruan, Nazioko Gobernuak, Nafarroako Foru Aldundi Probintzialarekin aldez aurretik adostuta, 121/1979 Errege Dekretua ematera ekin zuen. Dekretu horren bidez, Nafarroako Foru Parlamentua izeneko ordezkaritza-ganbera bat sortu zen, non bertako kideak herri-bozketa bidez hautatuko ziren, zuzenean, apirilaren 3an egingo ziren udal-hauteskundeetan. Diputazioko 7 kideen hautaketa demokratikoa ere aurreikusi zuen arau horrek.
Konstituzioak, Espainiaren lurralde-antolaketan, udal-autonomia bermatzeaz eta probintziak arautzeaz gain, autonomia-erkidegoak eratzeko aukera eman zuen. Horretarako, 143. artikuluan jasotako prozedura orokor bat eta zenbait prozedura berezi finkatu zituen. Prozedura horien artean aurkitzen zen lehen xedapen gehigarrian jasotakoa, foru-lurraldeen eskubide historikoak babestu ondoren, konstituzio-esparruan eguneratzea aurreikusi zuena.
Hain zuzen ere, azken prozedura berezi hori aukeratu zuten Nafarroarako 1979ko hauteskundeetatik ateratako Diputazioa eta Parlamentua, Jaime Ignacio del Burgo eta Víctor Manuel Arbeloa buru zirela, hurrenez hurren. Horretarako, Gobernuaren eta Diputazioaren arteko elkarrizketak hasi ziren, non alde bakoitzak bi negoziazio-batzorde izendatu zituen. 1981etik 1982ra bitartean, Iruñean eta Madrilen hamahiru bilera egin zituzten, eta, azkenean, foru-hobekuntzaren testua adostu zuten.
Proiektua 1982ko martxoaren 15ean aurkeztu zitzaion Foru Parlamentuari. Egun horretan, eztabaidatu eta gero, UCD, PSOE, UPN eta talde mistoko diputatu batek aldeko botoa eman zuten, baina EAJk eta talde mistoko bi diputatuk, aldiz, kontra egin zuten. Ondoren, parlamentariek bozketa nominal eta publikoa egin zuten, aldeko 49 botorekin eta kontrako 5ekin.
Ondoren, Gobernuak lege organikoaren proiektu gisa tramitatu zuen testua, Kongresura bidaliz. Bertan, ekainaren 30ean, aldeko 266 botorekin, kontrako 9rekin eta abstentzio batekin onartu zen.
Azkenik, testua uztailaren 26an bozkatu zen Senatuan non aldeko 148 boto eta kontrako 6 jaso zituen. Abuztuaren 10ean testu hura behin betiko aldarrikatu zen lege organiko gisa.
Foru Aldundiak Foruaren Hobekuntzaz arduratu zen luxuzko edizioaren ale batekin ixten da mikroerakusketa. Ale hori Nafarroako Errege Artxibo Nagusian kontserbatzeko erabili zen berariaz.
Sarrera librea eta doakoa.
Lekua: Beheko Galeria
Ordutegia: Egunero 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara.
