1973ko martxoaren 1ean, Nafarroako Foru Zuzenbide Zibilaren Konpilazioa onartzen duen 1/1973 Legea aldarrikatu zen, zeinari, Nafarroako ohiko terminologia juridikoa kontuan hartuta, Nafarroako Foru Berria ere deitu zitzaion. Hura onartzeak Espainiako zuzenbide zibila sistematizatzeko prozesuaren amaiera ekarri zuen 1889an, Kode Zibila onartu zenean. Harrezkero, Nafarroako foru-zuzenbide zibilak corpus koherente eta eguneratu bat izan du, eta, aldian-aldian aldatuta, bere indarraldia eta ezarpena mantentzen jarraitzen du.
Horrela, Konpilazioa onartu zeneko 50. urteurrena betetzean, Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak (AGN) arau horren sorrerari buruzko zenbait dokumentu jendaurrean jarriko ditu martxoko mikroerakusketan.
XIX. mendean, Espainiako zuzenbidearen adarren kodetze-prozesuak zuzenbide zibilaren eremuan aurkitu zuen herrialdeko hainbat lekutan eskualdeetako foru-eskubideak egotearen arazoa, kasu batzuetan oso errotuta baitzeuden.
Horrela, 1888. urtean Gorteek Kode Zibila hurrengo urtean onartzea ahalbidetuko zuen oinarrien legea onartu zutenean, bertan aurreikusi zen, nahiz eta herrialde osoan Kodearen zati batzuk orokorrean aplikatu, foru-eskubideak zeuden lurraldeetan behin-behinean gordeko zirela, lurralde bakoitzean foru-zuzenbide zibileko elementuak gordetzeko eranskinak egiten ziren bitartean.
Mandatu horrekin, 1899an, Nazioaren Gobernuak xedatu zuen Kode Zibilaren eranskinak egiteko lurraldeak Katalunia, Aragoi, Nafarroa, Bizkaia, Mallorca eta Galizia izango zirela,
batzorde berezi banei beren eranskinak egiteko ardura emanez. Arau berak xedatu zuenez, Nafarroaren kasuan, batzordeburua ez ezik, Foru Aldundi Probintzialak izendatutako 5 kide gehiago, Iruñeko Notario Elkargoak hautatutako beste bat eta Iruñeko Abokatuen Elkargoak izendatutako beste bat ere egongo lirateke batzordean.
Horrela eratutako batzordeak 1900ean aurkeztu zuen eranskin proiektua. Hala ere, XX. mende hasierako testuinguru politikoaren ondorioz, bi hamarkadatan, eranskinen lanketa lausotuta geratu zen, eta Aragoiko eranskina baino ez zen onartu. Hain zuzen ere, 1925ean Aragoiko eranskina onartzearen ondorioz, Nafarroan, bai Diputazioak, bai Iruñeko Abokatuen Elkargoak, ahalegin handiak egin zituzten 1930ean argitaratutako eranskin-proiektu berri batean, baina proiektu hori ere ez litzateke onartua izango.
Gerra Zibilaren ondoren eta 1946an Zaragozan Zuzenbide Zibilari buruzko Kongresu Nazionala egin ondoren, prozesuak beste bultzada bat jaso zuen. Hala, biltzarrean adostutakoari jarraiki, Kode Zibilaren eranskinak egiteko ideia zaharraren ordez, dauden foru-eskubide zibilen benetako konpilazioak egitea proposatu zen. Gobernuak ontzat eman zuen ideia, eta lurraldeetako konpilazio-batzorde berriak sortzeko arauak ematen hasi zituen. Nafarroako batzordearen kasuan, Diputazioaren erabakiaren menpe utzi zen kideen hautaketa, eta horretarako, Aldundiak Nafarroako Zuzenbideko Ikasketen Kontseiluko kideak izendatu zituen.
Kontseiluak Foru Bilduaren lehen Aurreproiektu bat argitaratu zuen 1959an. Ondoren, beste testu bat egin zen, zenbait legelariren ekimenez, eta, azkenean, batzorde konpilatzaile ofizialak behin betiko proiektutzat hartu zuen, eta Aldundiak, aldiz, baliozkotu. Horren ondoren, eta beste foru-lurralde guztien konpilazioak onartuta zeudenean, Nafarroako konpilazioa, Estatuko burutzaren legearen bidez, behin betiko onetsiko zen 1973ko martxoaren 1ean.
Gobernuak, 1975ean eta 1978an, lege-dekretu banen bidez eta Aldundiarekin aldez aurretik adostuta, Nafarroako konpilazioa aldatu zuen, ezkontzan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna ziurtatzeko eta 18 urterekin adin-nagusitasuna finkatzeko helburuarekin, hurrenez hurren.
LORAFNA behin onartuta eta Nafarroako Foru Erkidegoa eratu ondoren, Nafarroako Parlamentua izango litzateke hurrengo hamarkadetan Konpilazioaren edukia hainbat aukeratan aldatuko lukeena, horietako azkena 2019an.
Sarrera librea eta doakoa.
Lekua: Beheko Galeria
Ordutegia: Egunero 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara.
