es | eu | en | fr

Noaingo Aireportuko 50. urteurrena (1973)

Nafarroako Errege Artxibo Nagusia

2023/05/01 - 2023/05/31

1973an Iruñeko aireportuko lehen terminala eta kontrol-dorrea inauguratu ziren. Horrela, Noaingo aerodromo zaharrak behin betiko hartu zuen bere lekua Espainiako aireportuen artean, Nafarroako hiriburua ere irisgarria izan zedin, eta erregulartasunez, airez. Efemeride haren mende erdia betetzen denean, Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak (AGN) aireportu-azpiegitura honen historiarekin zerikusia duten zenbait dokumentu erakutsiko ditu hileroko mikroerakusketan.

XX. mendearen hasieratik, lehen aireplanoek Nafarroako zeruak zeharkatu zituztenean, Noain herriaren ondoan dagoen 450 metroko altuerako goi-lautada, trenbidearen eta errepidearen artean, hegazkinak lurreratzeko eta aireratzeko leku aproposenetako bat izan zen Iruñerrian (berez mugatua aireko jarduerarako, mendi-adarrez inguratuta baitago).

Horrela, 1920ko hamarkadan, Iruñeko Udalak Noaingo Kontzejuari Nafarroako hiriburuko goarnizio militarreko zalditeria-unitateen maniobra-eremu gisa erabiltzeko alokatu zizkion mesetan zeuden lurrak aireontzien lurreratze-eremu gisa ere erabili ziren. Haren eremua, jatorrizko hangar batez gain, Galar udalerriaren ondoko finkekin handitu zen 1929an.

Hain zuzen ere, 1930eko San Fermin jaiak zirela eta, Noaingo jatorrizko lurreratze zelai horretan ospatu zen Hegazkintza Jaialdiko argazki sorta batekin irekitzen da mikromuestra.

1936an Espainiako Gerra Zibila piztu zenean eta gerra-gatazkatik aeronautikaren arloan sortu ziren beharrizan militarrak zirela eta, Nafarroako Foru Aldundi Probintzialak lurrak behin betiko eskuratzeko eta aerodromo gisa egokitzeko kudeaketak egin zituen. Horretarako, lur-eremua berdindu zen, non hegalean gurutzatutako bi pista prestatu ziren, oraingo honetan ere jendaurrean jarri den proiektuaren planoan ikus daitekeenez.

1950eko hamarkadan, Nafarroako erakundeak Noaingo aerodromoa benetako aireportu bihurtzeko aukera aztertzen hasi ziren. Ondorioz, 1957 eta 1958 artean bi irtenbide proiektatu zituzten pista zolatuak jartzeko eta eraikin terminal bat eraikitzeko, nahiz eta azkenan gauzatuak ez izan.

Hala eta guztiz ere, hurrengo urteetan, Nafarroako Errege Aeroklubaren jarduerek bultzatuta, Noainek noizbehinkako jarduera aeronautikoa izaten jarraitu zuen, Espainiako Aireko Itzuliaren amaierako eta hasierako etapak ere barne hartuz.

Hurrengo hamarkadaren bukaera arte itxaron beharko litzateke Noaingo aerodromoa aireportu bihurtzeko saiakerak berriro ere forma har zezan. Hala, 1969an, Nafarroako Foru Aldundi Probintzialak Estatuko Gobernuaren baimena jaso zuen pista zolatu bat eraikitzeko, bai eta beste zenbait obra osagarri egiteko ere. Horiek, 1972an, merkataritza-hegaldi erregularrak ahalbidetu zuten, Iruñea Madrilekin eta Bartzelonarekin lotuz.

Hala ere, hurrengo urtean, 1973ko uztailaren 6an, inauguratuko ziren terminal-eraikina, lehendabiziko kontrol-dorrea eta sarbide-errepidea. Horiek osatuko zuten Iruñeko aireportua, hurrengo urteetan kontrol-dorre eta terminal berriekin zabalduko zena. Inaugurazio-ekitaldi horretako argazki batzuekin ixten da erakusketa.

Sarrera librea eta doakoa.

Lekua: Beheko Galeria

Ordutegia: Egunero 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara.