Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak urrian egingo duen mikroerakusketan, Manuel Turrillas Ezcurra musikari nafarraren ibilbidearekin zerikusia duten dokumentu batzuk jarriko ditu jendaurrean, “Turrillas Maisua” izenarekin ezaguna, hil zela 25 urte betetzen direnean.
Zehazki, 1930eko Iruñeko Udal Musika Akademiaren matrikula-liburua, Harmoniako ikasle gisa agertzen dena, eta 2017an sei seme-alabek dohaintzan eman zituzten beste zenbait dokumentu daude ikusgai, hala nola ¡Aupa Osasuna! eta Aurora a San Francisco Javier jatorrizko partiturak, besteak beste.
“Manuel Turrillas Ezcurra (1905-1997) hil zela 25 urte” izenburupean, doakoa eta librea den formatu txikiko erakusketa bat dago ikusgai, Nafarroako Artxiboko beheko galerian irekita egongo dena urriko egun guztietan, 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara.
Turrillas Maisua
XX. mendeko musika-artean ospea lortu zuten nafarren artean aurkitzen da errespetuz “Turrillas maisua” bezala ezaguna zen Manuel Turrillas Ezcurraren irudia. Berak, bai konpositore gisa duen talentuagatik, bai klarinetista izateagatik, eskubide osoz betetzen du leku hori.
Manuel Turrillas Ezcurra Barasoainen jaio zen 1905ean. Hala ere, 22 urte eskas zituela, bera eta haren familia Iruñera (adopzioko bere aberri txikia bihurtuko zen hiria) bizitzera joan ziren. Behin Nafarroako hiriburuan egonda, Turrillas La Pamplonesa bandan hezigai sartu zen eta Iruñeko Udal Musika Akademian ere musika heziketa arautua jasotzen hasi zen.
Erakusketa, hain zuzen ere, prestakuntza-zentro honetako 1930-1931 ikasturteko ikasleen matrikula-liburuarekin irekitzen da, non harmonia-ikasketetako ikasle gisa Manuel Turrillasen izena agertzen den.
Gerra eta gero, Barasoaingo musikariaren eta La Pamplonesa bandaren arteko harremana areagotu egin zen klarinete-jole plaza lortu zuenean. Plaza horretan egon zen 1978an erretiroa hartu zuen arte.
Hain zuzen ere, bandarekin zuen harremanak eragin erabakigarria izango zuen Turrillasek musika-konpositore gisa egin zuen jardueran. Bertan, musika bandek interpretatzeko doinuen sorkuntzan espezializatu zen, non herri eta eskualde mailako soinuen eragina nabarmena izan zen.
Zentzu honetan, mikroerakusketan 1946an Julián eta Isidro Marín toreatzaile nafarrei eskainitako bere lehen konposizioetako baten partitura dago ikusgai, ¡Ése es Marín! izeneko pasodoblea.
Musikari polifazetikoa
Hurrengo urteetan, Nafarroako eskualdeko musika-errepertorio tradizionala sakontzera pasa ziren bere hainbat konposizio oso ezagunak egin ziren; hala nola, Pamplona, Perla del Norte edo Pamplona, Feria del Toro. Hala ere, Turrillasen konpositore lanak musika arina (balsak, boleroak, cumbiak...) eta erlijio- edo erakunde-gaiak jorratzen zituzten lanak ere hartu zituen bere baitan; eta horren adibide da 1982. urtean pontifizeak Nafarroara egindako bisitaren karietara konposatutako Canto de Bienvenida a Su Santidad Juan Pablo II lana.
Hala ere, Manuel Turrillasek konpositore gisa izan zuen ospea, jaialdi herrikoiekin eta, zehazki, San Ferminekin zuen loturari dagokionez, neurri handi batean Iruñeko kultura- eta jolas-entitateekin izan zuen harreman estuagatik nabarmendu zen.
Helburu horietarako, Iruñeko Sanferminetako peña askoren (El Bullicio Pamplonés edo Armonía Chantreana) eta hiriko beste elkarte batzuetako (Los Amigos del Arte) ereserkiak ere konposatu zituen Turrillasek.
Bere ibilbidean hainbat omenaldi jaso ondoren, besteak beste, Iruñeko Urrezko Dominaren ematea (1983an Seme Kutun izendatu zuen hiria), Manuel Turrillas Ezcurra Nafarroako hiriburuan hil zen 1997an.
