Ansó Zunzarren, Mariano

1931n, Nafarroako beste errepublikar batzuekin batera La República astekaria sortu zuen, Iruñeko Alderdi Errepublikar Autonomoaren organoa, eta ikur horretako beste kazetaritza-proiektu batzuetan parte hartu zuen, Democracia. Diario de la República izenekoan.

1931ko apirileko hauteskundeetan, Iruñean gehiengoa lortu zuen hautagaitza errepublikano-sozialistako kide izan zen, eta Nafarroako hiriburuko udaletxeko balkoitik erregimen berria aldarrikatzeko ekitaldian parte hartu zuen hizlari gisa. 1931ko maiatzaren 13an sortutako batzorde txostengileko kide izendatu zuen Diputazioko Gestorak, autonomia-estatutuko bi proiektu egiteko: Euskal Herria-Nafarroakoa eta Nafarroakoa soilik. Udal berriaren eraketan, 1931ko ekainaren 5ean, Mariano Ansó aukeratu zuten Iruñeko alkate.

1931ko ekainean Gorte konstituziogileetarako hauteskundeetan Emilio Azarola errepublikarrarekin batera diputatu aukeratua izan zen, honek alkate kargua utzi behar izan zuelarik, Nicasio Garbayok ordezkatu zuelarik. Legebiltzarkide izandako urteetan, Espainiako politikako pertsona ospetsuekin (Juan Negrín, Julián Besteiro eta Luis Araquistáin sozialistak) harremanak izan zituen, eta Manuel Azañak sortutako Ekintza Errepublikarra alderdian sartzea eskatu zuen. 1934an Izquierda Repulicanan militatu zuen, Accion Republicana, Partido Radical-Socialista eta Partido Republicano Autónomo alderdiek bat egin zutenean.

1936ko otsaileko hauteskundeetan, Gipuzkoako Ezker Errepublikano alderdiko hautagai gisa aurkeztu zen Fronte Popularreko zerrendetan, eta berriz ere diputatu akta lortu zuen. Altxamendu militarraren albistea Madrilen ezagutu zuen. Tropen aurrerapenak Donibane Lohizunera joatera behartu zuen. Irun erori ondoren, Madrilera itzuli zen, eta Azañaren enkargua jaso zuen, Alacantetik Frantziara dokumentazioa eramateko (bere memoriak, besteak beste). Handik gutxira, Valentziara joan zen, eta harreman estua, bai pertsonalki bai politikoki, izan zuen Juan Negrínekin.

Juan Negrinen lehen gobernuan Justizia Ministerioko idazkariorde izendatu zuten, Manuel Irujo buruzagi nazionalista nafarra buru zuela. Garai honetan zehar, prozesu garrantzitsuei aurre egin behar izan zien, Bartzelonako gertakariek Batasun Marxistako Langile Alderdiaren (POUM) aurka hasitakoa eta Andreu Ninen ondorengo desagerpena kasu. Manuel Irujok dimisioa eman ondoren, Justizia ministro izendatu zuten 1937ko abenduan, eta kargu hori izan zuen 1938ko ministerio-krisia arte.

Gerra zibilaren amaieran Frantziara pasatu zen, non Vichyren erregimenaren egoera zailei aurre egin behar izan zien eta hainbat aldiz espetxeratu zuten. Nizan zegoela, Urraca espioiak bahiketa saiakera egin zuen Espainiako agintarien esku uzteko. Hala eta guztiz ere, Suitzara igaro ahal izan zuen, eta Mundu Gerra amaitu ondoren, Londresera, non Negrinekin zuen lankidetzari berrekin zion. 1945ean Biarritzen jarri zen bizitzen, eta handik jarraitu zuen Errepublikako Gobernuarekin elkarlanean erbestean. 1957an, Negrin hil eta hurrengo urtean, Gobernuko presidente ohiak agintari frankistei "Moskuko urrearen" gertakariari buruz gordetzen zituen agiriak entregatzen parte hartu zuen, eta horrek Espainian sartzea erraztu zuen. Behin misioa amaituta, Espainiatik atera zen, baina jada ez erbesteratu gisa, atzerrian bizi zela baizik, pasaportea lortu baitzuen.

Data horretatik aurrera, behera egin zuen bere jarduera politikoak. Bi antzezlan idatzi zituen: La patria dormida eta Cartas a mujeres, Editorial Gomezek 1960an argitaratuak. 1977an bere memoriak argitaratu zituen Yo fui ministro de Negrín izenburuarekin, zein Espejo de España sarian finalista suertatu zen.

[-]  Ezkutatu

10. artikulua. Jatorrizko obra eta izenburuak.

1. Jabetza intelektualaren objektu dira: jatorrizko sortze-lan literario, artistiko edo zientifiko guztiak, gaur egun diren edo etorkizunean asmatzen diren edozein bitarteko edo euskarri ukigarri zein ukiezinez adieraziak. Besteak beste:

1. Liburuak, liburuxkak, inprimakiak, gutun-bildumak, idazkiak, diskurtso eta alokuzioak, hitzaldiak, auzitegitxostenak, katedra-azalpenak eta izaera bereko beste zeinahi obra.
2. Musika-konposizioak, letradunak nahiz letragabeak.
3. Obra dramatikoak eta dramatikomusikalak, koreografiak, pantomimak eta, oro har, antzerkiobrak.
4. Obra zinematografikoak eta ikusentzunezko beste zeinahi obra.
5. Eskulturak, margolanak, marrazkiak, irarlanak, litografiak; istorio grafikoak, haurren zein helduen komikiak, eta haien probasaio edo zirriborroak eta gainerako obra plastikoak, aplikatuak izan zein ez.
6. Arkitektura- eta ingeniaritza-obren proiektuak, planoak, maketak eta diseinuak.
7. Topografiari, geografiari eta, oro har, zientziari buruzko grafikoak, mapak eta diseinuak.
8. Obra fotografikoak eta fotografiaren antzeko prozeduraz adierazitakoak.
9. Ordenagailu-programak.

2. Obraren izenburua, jatorrizkoa denean, obraren parte gisa babesturik geratuko da.

37. artikulua. Establezimendu jakin batzuetan terminal espezializatuen bidez obrak erreproduzitzea, mailegatzea eta kontsultatzea.

1. Egile-eskubideen titularrek ezingo diote eragozpenik jarri obrak erreproduzitzeari, titulartasun publikoa duten edo izaera kultural nahiz zientifikoko erakundeetan integraturik dauden museo, liburutegi, fonoteka, filmoteka, hemeroteka edo artxibategiek egiten dituztenean erreprodukzioak, irabazi asmorik gabe eta ikerketa edo kontserbazioa beste helbururik gabe.

2. Era berean, titulartasun publikokoak, edo irabazi asmorik gabeko interes orokorreko kultura-, zientzia- edo hezkuntzaerakundeenak edo Espainiako hezkuntzasisteman integraturiko hezkuntzainstituzioenak diren museo, artxibategi, liburutegi, hemeroteka, fonoteka edo filmotekek ez dute beharko eskubideen titularren baimenik egiten dituzten maileguengatik.

[-]  Ezkutatu