ERREFERENTZIA KODEA
ES/NA/AGN/F524
IZENBURUA
José María Beobide
MUTURREKO DATAK
1910 (apr.)-1959 (apr.)
DESKRIBAPEN MAILA
Funtsa
BOLUMENA
23 kutxa
2 F.ES.
420 liburu
EKOIZLEA
José María Beobide Goiburu
AIPAMEN BIOGRAFIKOA
Zumaian jaio zen 1882ko azaroaren 25ean. Bere jaioterrian hasi zituen ikasketak Antonio Trueba organo-jolearekin, Iruñean Samaniegorekin eta Madrilgo Kontserbatorioan Llanos, Grajal, Fontanilla, Rodoreda eta Bresciarekin. Aita Jesuitekin zuen loturari esker, Ekuadorrera joan zen 1900ean, non irakasle aritu zen Quitoko Ikastetxean. 1902 eta 1906. urteen artean klaseak eman zituen Quitoko Musika Kontserbatorio Nazionalean. Ekuadorreko hiriburuaren altitude handiak eragindako osasun-arazoak zirela eta, Estatu Batuetara joan zen. New Yorken egon zen bitartean, bere lana argitaratzen hasi ziren argitaletxeekin harremanak izan zituen. Espainiara itzuli zenean, organo-jole izan zen Barakaldoko Salesiano Ikastetxean, eta geroago Alfontso XII.aren Errege Eskolako irakasle izendatu zuten El Escorialen. 1914. urtean Burgosen ezarri zen non 1917an Eloísa Varea Corralekin ezkondu zen. Jesuiten La Merced ikastetxean organo-jole eta kapera-maisu aritu zen eta Karitatearen Etxeko Banda zuzentzera iritsi zen. Burgosko Orfeoia berrantolatu zuen, eta bere ikasle izandako Antonio José zuzendari izateko proposatu zuen. 1930ean Iruñeko Irakasleen Eskola Normaleko Musika Katedrarako oposizioak irabazi zituen. Hamar urte geroago, Iruñeko Musika Eskolako irakasle izendatu zuten. 1957an, “Pablo Sarasate” kontserbatoriora birmoldatu ondoren, zentroko zuzendariorde izendatu zuten.
Bere lanak hainbat sari jaso zituen; hala nola, 1908ko Sevillako Musika Erlijiosoaren Lehen Biltzarreko Lehen saria, Intermezzo Sinfónico Cromático-rekin, edo Musika Sakratuaren Liburutegiko lehiaketan lortutako lehen saria Misa a tres voces lanagatik.
Harmonia, modulazio eta kromatismo motagatik Beobideren konposizio estiloa XIX. mendeko Frantziako organo-eskolatik oso gertu dagoela uste da. Erlijio musikaren konposizioan nabarmentzen da, eta organo-jole gehienen maila teknikoa kontuan hartuta, liturgian erabiltzeko egituratutako formatu txikiko lanak dira nagusi. Bere lanean, eskakizun tekniko eta anbizio artistiko handiagoko konposizioak ere aurki daitezke.
Lanaren zati handi bat Estatu Batuetako, Alemaniako, Frantziako eta Espainiako argitaletxeek argitaratu zuten, nahiz eta zati bat argitaratu gabe geratu den eskuizkribuetan. Bere zenbait lan oso zabalduak izan dira: Dulce Madre, Virgen Pura, kantiga hiru ahots berdinetan bakarrik edo akonpainamenduarekin, Filipinetan ezaguna eta Japonian oso interpretatua izan zena, edo Julián Olaz tenore nafartarrak interpretatutako Canción del filandés. Azken obra hau, Finlandiak Errusiarekin izandako gerraren ondorioz idatzi zuen Julián-ek.
1932an, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiako kide izendatu zuten. 1940tik aurrera, Zientzia Ikerketen Kontseilu Goreneko “Diego Velázquez” Institutuan laguntzaile aritu zen. 1941ean “Vianako Printzea” Erakundearen Osoko Bilkurako kide izendatu zuten eta 1948an, aldiz, “Fernán González” Erakundeko kide akademiko urgazle.
Burgosen hil zen 1967ko martxoaren 1ean.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
HISTORIA ARTXIBISTIKOA
Funtsa 2020an sartu zen Nafarroako Artxibo Nagusian, Pablo Sarasate Kontserbatorioaren transferentzian sartua.
EDUKIA
José María Beobideren musika-liburutegi osagarriaren bolumenek, aldizkako argitalpenek eta partiturek osatzen dute funtsa. Organorako, pianorako, musika sinfonikorako, ahots-musikarako eta musika eszenikorako errepertorio zabala eskaintzen du, bai errezitala, bai liturgikoa, musika sinfonikoa, bai eta tratatu teorikoak eta musikaren historia ere.
ANTOLAKETA
Eskuz egindako partiturak azaletik inbentariatu dira, eta formatu normalizatuko kaxa berrietan instalatu dira. Inprimatutako aleak NAOren liburutegi espezializatuko bilduma bibliografikoan katalogatu eta sartu egingo dira.
SARBIDE-BALDINTZAK ETA ERREPRODUKZIOA
Dokumentazioa modu presentzialean eskuragarria da publikoarentzat Nafarroako Errege Artxibo Nagusian.
Bere kontsulta eta erreprodukzioa 373/2013 Ebazpena, abenduaren 9koa, Vianako Printzea Erakundea-Kulturako zuzendari nagusiak emandakoari lotuta dago non onartzen dituen Nafarroako Errege Artxibo Nagusia dokumentuak eskuratu, kontsultatu eta erreproduzitzeko barne-arauak.
Jabari publikokoak ez diren lanen erreprodukzioa posible izango da soilik eskatzailearen erabilera pribatua egiteko eta ikerketarako egiten denean, Errege Lege Dekretuan xedatutakoarekin bat 1/1996 Legegintzako Errege Dekretua, apirilaren 12koa, Jabetza Intelektualari buruzko Legearen Testu Bategina onesten duena, arlo horretan indarra duten lege-xedapenak erregularizatu, argitu eta bateratzeko.
10. artikulua. Jatorrizko obra eta izenburuak.
1. Jabetza intelektualaren objektu dira: jatorrizko sortze-lan literario, artistiko edo zientifiko guztiak, gaur egun diren edo etorkizunean asmatzen diren edozein bitarteko edo euskarri ukigarri zein ukiezinez adieraziak. Besteak beste:
- Liburuak, liburuxkak, inprimakiak, gutun-bildumak, idazkiak, diskurtso eta alokuzioak, hitzaldiak, auzitegitxostenak, katedra-azalpenak eta izaera bereko beste zeinahi obra.
- Musika-konposizioak, letradunak nahiz letragabeak.
- Obra dramatikoak eta dramatikomusikalak, koreografiak, pantomimak eta, oro har, antzerkiobrak.
- Obra zinematografikoak eta ikusentzunezko beste zeinahi obra.
- Eskulturak, margolanak, marrazkiak, irarlanak, litografiak; istorio grafikoak, haurren zein helduen komikiak, eta haien probasaio edo zirriborroak eta gainerako obra plastikoak, aplikatuak izan zein ez.
- Arkitektura- eta ingeniaritza-obren proiektuak, planoak, maketak eta diseinuak.
- Topografiari, geografiari eta, oro har, zientziari buruzko grafikoak, mapak eta diseinuak.
- Obra fotografikoak eta fotografiaren antzeko prozeduraz adierazitakoak.
- Ordenagailu-programak.
2. Obraren izenburua, jatorrizkoa denean, obraren parte gisa babesturik geratuko da.
37. artikulua. Establezimendu jakin batzuetan terminal espezializatuen bidez obrak erreproduzitzea, mailegatzea eta kontsultatzea.
1. Egile-eskubideen titularrek ezingo diote eragozpenik jarri obrak erreproduzitzeari, titulartasun publikoa duten edo izaera kultural nahiz zientifikoko erakundeetan integraturik dauden museo, liburutegi, fonoteka, filmoteka, hemeroteka edo artxibategiek egiten dituztenean erreprodukzioak, irabazi asmorik gabe eta ikerketa edo kontserbazioa beste helbururik gabe.
2. Era berean, titulartasun publikokoak, edo irabazi asmorik gabeko interes orokorreko kultura-, zientzia- edo hezkuntzaerakundeenak edo Espainiako hezkuntzasisteman integraturiko hezkuntzainstituzioenak diren museo, artxibategi, liburutegi, hemeroteka, fonoteka edo filmotekek ez dute beharko eskubideen titularren baimenik egiten dituzten maileguengatik.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
DESKRIBAPEN TRESNAK
Inbentarioa
ERLAZIONATUTAKO DESKRIBAPEN UNITATEAK
Pablo Sarasate Kontserbatorioa
DOKUMENTAZIO OSAGARRIA BESTE ARTXIBOTAN
- Espainiako Liburutegi Nazionala
ARGITALPEN NOTAK
Editatutako partiturak (aukeraketa):
- Beobide, José María, Pintado, Gaspar G. La muñeca China. Burgos: El siglo de las Misiones, 1935.
- Beobide, José María, Neale, John Manson. Tatum ergo=Therefore we, before him bending. Boston: E.C. Schirmer, 1932.
- Beobide, José María. Granada. Madril: Unión Musical Española, [1932].
- Beobide, José María. Intermezzo. New York: H. W. Gray, 1929.
- Beobide, José María. Intermedio sinfónico cromático. Madril: Ildefonso Alier, Editor de Música, [1916?].
- Beobide, José María. Misa breve. Madril: Casa Doteso, [1913?].
Diskografia (aukeraketa):
- Música religiosa para soprano y órgano de José María Beobide y sus contemporáneos. Arantza Ezenarro, soprano; Esteban Elizondo Iriarte, organista. Stoltz-Frères organoa (1890), San Pedro Apóstol Parrokia, Zumaia. Witten: Aeolus, 2007.
- José María Beobide y su discípulo Antonio José. Obras para órgano, Arantza Ezenarro, soprano; Esteban Elizondo Iriarte, organista. De la Merced Eliza, Burgos. Witten: Aeolus, 2006.
Bibliografia:
- Elizondo Iriarte, Esteban. “Cien años de música para órgano en el País Vasco y Navarra (1880-1980). La obra para órgano de Martín Rodríguez, Eduardo e Ignacio Mocoroa, José María Beobide y Tomás Elduayen”. En: Revista de Musicología. 29. bol., 2. zb. (2006). 617-666. orr.
- López-Calo, José. “Beobide Goiburu, José María”, En: Casares, E. (dir.). Diccionario de la Música Española e Hispanoamericana. Tomo 2. Madril: Autore eta Argitaratzaileen Elkarte Nagusia, 1999. 373. orr.
- Sagardia, Ángel. “Beobide de Goiburu, José María”. En: Auñamendi Eusko Entziklopedia [on line]. (Kontsultatua: 2020/11/17).
Dohaintzaren albistea
DESKRIBATZAILEAK
Musika pedagogoa, Bakarlaria eta akonpainamendua, Instrumentala, Musika erlijiosoa, Musika dramatikoa, Musika eszenikoa, Musika pedagogikoa, Abestia, Kantata, Opera, Zarzuela, Ahozko tradizioko musika.
