IZENBURUA
Bertha Bermúdez
MUTURREKO DATAK
1982-2015
DESKRIBAPEN MAILA
Funtsa
BOLUMENA
3 kutxa
F.ES. 1
30 VHS
2 objektu
EKOIZLEA
Bertha Bermúdez Pascual
AIPAMEN BIOGRAFIKOA
Dantzan lizentziaduna da, eta Europako hainbat dantza-konpainiatan parte hartu du; hala nola, Frankfurt Balletean, William Forsytheren zuzendaritzapean, Madrilgo Dantza Konpainia Nazionalean, Nacho Duatorekin, eta Emio | PCn Amsterdamen.
Bertha Bermúdez Pascual Zaragozan jaio zen, baina handik gutxira Maracaibora (Venezuela) joan zen 6 urte bete arte. 1982an, amarekin eta arrebarekin batera, Iruñean finkatu zen. 8 urte zituela dantza-ikasketak Almudena Lobón dantza-eskolan hasi zituen, non dantza klasikoan hasi zen.
14 urterekin, Bertha Bermúdez-ek dantzako ikasketa profesionalak amaitu zituen bikain kalifikazioarekin, eta Laussanneko Prix nazioarteko dantza lehiaketan finalista geratu zen 15 urterekin (1992). Une horretatik aurrera, Berthak Suitzako Nomades konpainian hasi zuen bere ibilbide profesionala, Serge Campardon Maurice Béjart dantzari ohiaren zuzendaritzapean, zeinek dantzari izateko kontratua eskaini zion. Adingabea denez, Campardonek Maurice Béjart Rudraren eskolan izena ematea gomendatzen dio, Lausannen ateak ireki berri baititu. Lehen urtea egin eta konpainiaren hainbat piezatan parte hartu ondoren, Bertha Bermúdez-ek dantza klasikoan zentratzea erabaki zuen Stuttgart Balleteko zuzendari den Marcia Haydéeren pausoei jarraituz, eta 1992an John Cranko Schule-ren Stuttgarteko (Alemania) ballet eskolan izena eman zuen. Urte bereko azaroan Bertha Bermúdez-ek Frankfurt Balleten eskola bat hartu zuen, non William Forsythe koreografoak bere lehen bakarlari kontratua proposatu zion. Lehen konpainia honetako esperientzia oso aberatsa da, William Forsytheren punta-puntako errepertorioa artista berak sortutako inprobisazio-metodologia berri batekin eta beste koreografo batzuekin egindako lanekin konbinatuz. Garai honetan, Bertha Bermúdez-ek konpainiaren errepertorioko pieza nagusiak antzeztuko ditu: Limb’s Theorem, Enemy in the Figure, Impressing The Czar, In the Middle, Somewhat Elevated, Artifact, Loss of Small Detail, The Second Detail, As a Garden in this Setting, I and II, Alie/n A(c)tion eta Herman/Schmerman. Gainera, ondorengo sorkuntzetan parte hartzen du: Eidos:Telos, The Vertiginous Thrill of Exactitude eta Self Meant to Govern. White Clouds under the Heels sorkuntzaren parte ere bada, Saburo Teshigawara koreografo japoniarrarekin, 1994an. Sorkuntza horrek asko markatuko du dantzaria, gorputzaren bidez sentitzeko eta eraldatzeko proposamena oso garrantzitsua baita koreografo honen lanean. Frankfurt Baleteko egonaldian, Bertha Bermúdez-ek birak egingo ditu Australian, Japonian, Kanadan, Alemanian, Frantzian eta Italian, besteak beste. 1993 eta 2013 bitartean, Bertha Bermúdez-ek lankidetza luzea izango du Gregory Colbert zinema- eta argazkilari-zuzendariarekin Ashes and Snow proiektuan. Proiektu horretan, mundu osoan zehar ibiliko da, desagertzeko zorian dauden animaliekin lan eginez eta hainbat kultura ezagutuz.
2004tik, Bertha Bermúdez-ek dantzaren dokumentazio eta notazio forma berriak ikertzen ditu. 2007tik 2011ra Art Practice and Development ikerketa-taldeko kidea izan da Amsterdamgo Goi Mailako Arte Eskolan, eta “Accademia Mobile” (ICKamsterdam-Emio Greco–PC zentro koreografikoaren hezkuntza- eta ikerketa-programa) garapen kontzeptualaren koordinatzaile izan da 2009tik 2013ra bitartean. Ondorengo ikerketa-proiektu hauek egin ditu: (Capturing) Intention, Inside Movement Knowledge eta Pre-Choreographic Elements, guztiak ere Emio Grecoren lanaren notazioarekin eta dokumentazioarekin zerikusia dutenak.
2009an Maite Bermúdez-ekin Las Negras Productions sortu zuen, non zinema dantzara hurbiltzen duten proiektuak egingo dituen. 2014an, Bermúdez-ek doktore-tesia hasi zuen Amsterdam Universityn, Mongoliako eta Venezuelako dantzen dokumentazioan oinarrituta, Las Negras Productions enpresak egiten dituen proiektuetatik abiatuta. 2016tik ATALAK proiektuan ari da lanean, Dantzaz garapen koreografikoko zentroan egiten diren egoitza artistikoak koordinatuz eta horietan parte hartzen duten Akitania Berria-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen eremuko koreografoen sormen-prozesuak dokumentatuz.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
HISTORIA ARTXIBISTIKOA
Jarduera betean dagoen pertsonalitatea denez, dohaintza fasetan egituratzen da. Lehena, zeinarekin Bertha Bermúdez funtsa sortu den Nafarroako Artxiboan, 2019an hainbat entregatan sartu zen.
EDUKIA
Bertha Bermúdez-en ibilbideari buruzko dokumentuek osatzen dute funtsa, hau da, dantzaren hastapenetatik haren garapen profesionalera. Prentsa murrizketak, esku programak, argazkiak, ikus-entzunezkoak, eta lortutako sariei dagozkien objektuak biltzen ditu.
SARBIDE-BALDINTZAK ETA ERREPRODUKZIOA
Dokumentazioa modu presentzialean eskuragarria da publikoarentzat Nafarroako Errege Artxibo Nagusian.
Bere kontsulta eta erreprodukzioa 373/2013 Ebazpena, abenduaren 9koa, Vianako Printzea Erakundea-Kulturako zuzendari nagusiak emandakoari lotuta dago non onartzen dituen Nafarroako Errege Artxibo Nagusia dokumentuak eskuratu, kontsultatu eta erreproduzitzeko barne-arauak.
Jabari publikokoak ez diren lanen erreprodukzioa posible izango da soilik eskatzailearen erabilera pribatua egiteko eta ikerketarako egiten denean, Errege Lege Dekretuan xedatutakoarekin bat 1/1996 Legegintzako Errege Dekretua, apirilaren 12koa, Jabetza Intelektualari buruzko Legearen Testu Bategina onesten duena, arlo horretan indarra duten lege-xedapenak erregularizatu, argitu eta bateratzeko.
10. artikulua. Jatorrizko obra eta izenburuak.
1. Jabetza intelektualaren objektu dira: jatorrizko sortze-lan literario, artistiko edo zientifiko guztiak, gaur egun diren edo etorkizunean asmatzen diren edozein bitarteko edo euskarri ukigarri zein ukiezinez adieraziak. Besteak beste:
- Liburuak, liburuxkak, inprimakiak, gutun-bildumak, idazkiak, diskurtso eta alokuzioak, hitzaldiak, auzitegitxostenak, katedra-azalpenak eta izaera bereko beste zeinahi obra.
- Musika-konposizioak, letradunak nahiz letragabeak.
- Obra dramatikoak eta dramatikomusikalak, koreografiak, pantomimak eta, oro har, antzerkiobrak.
- Obra zinematografikoak eta ikusentzunezko beste zeinahi obra.
- Eskulturak, margolanak, marrazkiak, irarlanak, litografiak; istorio grafikoak, haurren zein helduen komikiak, eta haien probasaio edo zirriborroak eta gainerako obra plastikoak, aplikatuak izan zein ez.
- Arkitektura- eta ingeniaritza-obren proiektuak, planoak, maketak eta diseinuak.
- Topografiari, geografiari eta, oro har, zientziari buruzko grafikoak, mapak eta diseinuak.
- Obra fotografikoak eta fotografiaren antzeko prozeduraz adierazitakoak.
- Ordenagailu-programak.
2. Obraren izenburua, jatorrizkoa denean, obraren parte gisa babesturik geratuko da.
37. artikulua. Establezimendu jakin batzuetan terminal espezializatuen bidez obrak erreproduzitzea, mailegatzea eta kontsultatzea.
1. Egile-eskubideen titularrek ezingo diote eragozpenik jarri obrak erreproduzitzeari, titulartasun publikoa duten edo izaera kultural nahiz zientifikoko erakundeetan integraturik dauden museo, liburutegi, fonoteka, filmoteka, hemeroteka edo artxibategiek egiten dituztenean erreprodukzioak, irabazi asmorik gabe eta ikerketa edo kontserbazioa beste helbururik gabe.
2. Era berean, titulartasun publikokoak, edo irabazi asmorik gabeko interes orokorreko kultura-, zientzia- edo hezkuntzaerakundeenak edo Espainiako hezkuntzasisteman integraturiko hezkuntzainstituzioenak diren museo, artxibategi, liburutegi, hemeroteka, fonoteka edo filmotekek ez dute beharko eskubideen titularren baimenik egiten dituzten maileguengatik.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
Gainera, funtsa osatzen duten dokumentuen berezitasuna kontuan hartuta, kontsulta eta erreprodukzioa maiatzaren 5eko 1/1982 Lege Organikoa, Ohorerako, Norberaren eta Familiaren Intimitaterako, eta Norberaren Irudirako Eskubidearen Babes Zibilaren legean oinarrituko dira.
Laugarren artikulua.
Bat. Hildakoaren ohore, intimitate edo irudiaren gaineko babes zibilaren akzioak egikarituko ditu hildakoak berak horretarako bere testamentuan izendatu duenak. Pertsona juridikoa ere izenda daiteke.
Bi. Izendapenik ez badago edo izendatutako pertsona hil bada, babesa eskatzeko legitimazioa izango dute ukitutako pertsonaren ezkontideak, ondorengoek, aurrekoek eta neba-arrebek, baldin eta bizirik badaude, ukitutako pertsona hiltzean.
Hiru. Horiek guztiak ez badaude, Fiskaltzak egikarituko ditu babes-akzioak. Fiskaltzak jardun ahal izango du ofizioz edo pertsona interesdunak hala eskatuta, baldin eta laurogei urte baino gehiago igaro ez badira, ukitua hil zenetik. Epe bera hartuko da kontuan, testamentuan izendatutako pertsona juridikoari dagokionean akzioak egikaritzea.
Lau. Delituaren biktimen eskubideetan bidegabeko esku-sartzerik gertatzen bada, zazpigarren artikuluko zortzigarren atalean aipatzen den moduan, egindako delituarengatik laidotua edo kaltetua gertatzen dena babes-akzioak baliatzeko legitimatua egonen da, kontuan hartu gabe aurreko prozesu penalean akzio penala edo zibila erabili ote duen. Fiskaltza ere legitimatua egonen da edozein kasutan. Heriotza gertatzen bada, aurreko ataletan xedatutakoari jarraituko zaio. (…)
Zazpigarren artikulua.
Lege honen bigarren artikuluko babes-esparruan, bidegabeko esku-sartzeak izango dira:
(…)
Hiru. Pertsona edo familiaren bizitza intimoari buruzko egitateak zabaltzea, egitate horiek eragina dutela pertsona edo familia horren entzute eta izen onean, bai eta gutunen, oroitzapenen edo izaera intimoko beste idazki pertsonal batzuen berri ematea nahiz horiek argitaratzea ere.
Lau. Pertsona edo familiaren datu pribatuak ezagutaraztea, baldin eta datu horiek ezagutu badira datuon berri ematen duen subjektuaren lanbide-jarduera edo jarduera ofiziala dela eta. (…)
Zazpi. Egitateak egoztea edo iritziak agertzea, beste pertsona baten duintasuna edozein modutan urratzen duten ekintza edo adierazpenen bidez, pertsona horren ospeari kalte eginez edo beraren estimuaren aurka eginez. (…)
Zortzigarren artikulua.
Bat. Orokorrean, ez da bidegabeko esku-sartze gisa hartuko agintari eskudunak legearen arabera baimendu edo erabakitako jarduna. Gauza bera gertatuko da, interes historiko, zientifiko edo kultural garrantzitsua nagusitzen denean.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
DESKRIBAPEN TRESNAK
Inbentarioa
ERLAZIONATUTAKO DESKRIBAPEN UNITATEAK
José Láinez Díez eta Concha Martínez Nicolás
Almudena Lobón
DOKUMENTAZIO OSAGARRIA
Elkarrizketa
ARGITALPEN NOTAK
- Elvira Esteban, Ana Isabel ... [et al.]. Historia de la danza contemporánea en España. Vol. I, De los últimos años de la dictadura hasta 1992. Madril: Espainiako Arte Eszenikoen Akademia, 2019.
Dohaintzaren albistea
DESKRIBATZAILEAK
Dantza, XX. mendea, XXI. mendea, Dantzaria, Ikertzailea.