ERREFERENTZIA KODEA
ES/NA/AGN/F478
IZENBURUA
Sociedad de Conciertos Santa Cecilia
MUTURREKO DATAK
1885-2016
DESKRIBAPEN MAILA
Funtsa
BOLUMENA
37 kutxa
9 karpeta
9 objektu
2 liburu
EKOIZLEA
Sociedad de Conciertos Santa Cecilia
AIPAMEN BIOGRAFIKOA
Iruñeko “Santa Zecilia” Kontzertu eta Elkar-Laguntza Elkartea deitzona 1879an eratu zen.
Taldearen sorreran, garrantzi handikoa izan zen Pablo Sarasate-k Iruñean orkestra bat izatearen alde agertu zuen asmoa. "Santa Cecilia" Iruñeko kontzertuen eta elkarren arteko laguntzaren araudi organikoa 1883koa da. Hartara, Arautegiaren bigarren artikuluaren arabera, “musikaren artea gorengo mailara jaso eta eritasunen kariaz bazkideen arteko laguntza bultzatzea” da Elkartearen helburu nagusia, betiere kontuan hartuz Elkarteko hirurogeita hamar “bazkide” horiek orkestrako instrumentistak baizik ez zirela.
Hasieran 70 bazkide zeuden araudiak zehazki zehazten zituztenak usikari bakoitzaren banaketan zein "partidu"-an (adibidez, orkestra zuzendari bat 30 pezetekin, bi kontzertu-biolin 15ekin, sei lehen biolin 8kin ... arte). Baxu danborra bat 5etik, danborra bat 4kin, triangelu bat 4kin, ohartarazle bat 7-era arte).
Taldeko lehen zuzendaria izan zen Joaquín Maya, Iruñeko Musika Akademiako garai hartako zuzendaria; eta haren ondotik itzal handiko beste izen batzuk etorri ziren: Ricardo Villa, Madrilgo Udal Bandaren zuzendaria (1932ra arte, Aramendía omenaldiaren orkestra zuzendu zuenean). Lehenengo fase honetan Larregla-k, Saco del Valle-k eta Camille Saint Saëns-ek ere zuzendu egin zuten.
Sarasatekin batera, San Fermin jaietako kontzertuetan parte hartu zuen, baina baita hirian ospatu ziren ekitaldi ofizial edo erlijioso guztietan ere. Musikaria hil ondoren (1908), bere existentziaren koordinatzaile nagusia, orkestra oso gutxi distiratsua den fasean sartzen da, non ia-ia desagertzen den. 1932ra arte itxaron behar dugu orkestrak indar berri batekin birmoldatu ahal izateko. Urte hartan, ikasleek Felipe Aramendia Musika Akademiako irakasleari omenaldia egitea pentsatu zuten. Hiriko instrumentista guztiak bildu ziren omenaldi horretan jardun zuten taldea osatzeko. Ricardo Villa-k orkestra zuzendu zuen eta ondorioz, biolin-jole amateurrak, hala nola Alfredo Lumbreras, Jose Maria Ruiz, Julio Masset eta Cristiano Medina, ahalegin handiena egin zuten "Santa Cecilia" berrantolatzeko. Aramendiak berak, zuzendaria aurkitzeko zailtasunak konpondu zituen. Joaquín Gasca-ren alde apustu egin baitzuen. Berrantolatze egunetik, orkestraren langileak, besteak beste, Lumbreras, Hoyo, Robustiano Setuáin, César Zaro, Arizcuren irakasle izan ziren. Lehenengo kontzertua 1933ko otsailaren 2an egin zen. Orkestra hilero "kontzertu babesleentzako" kontzertua eskaintzen zuen, aretoaren eserlekuarengatik 2,50 pezeta eskatuz eta palkoarengatik 1,50 pezeta.
1936an orkestraren bizitza erregularra eten zen eta gerra zibilaren amaieran, Gasca Madrilen atxiki zelarik, Gasteizko Kontserbatorioko langileei zegokion podiuma hartu zuen Fermin Muruzábal-ek. 1945ean Luis Morondoren orkestra zuzentzeko deitu zioten. 1960ean kargua utzi eta gero beste etapa zail bat hasi zen. Bruno Muñoz oboistarekin eta Bilboko Udal Orkestraren zuzendariordearekin egoera konpondu zen eta karguan 1962ra arte iraun zuen. Urte hartan, urtarrilean, Javier Bello Portu-k lekukoa hartu zuen. Bere lanak Beethoveneko bederatzi sinfoniak zikloa barne hartzen ditu 1965ean eta entzunaldi berrien aberastasuna ere.
Baina gauzak ez ziren ondo joan, eta berrogei eta berrogei eta berrogeita hamarreko hamarkadetan loratzen ari zena, "Santa Cecilia" kontzertu-gizartearekin elkarrekin egindako kontzertuetan parte hartu zuten eta hoztazun handia aurkitu zuen hileko jarduera berrekitean. 1969an "Santa Cecilia" sakabanatu zen eta agintariek, Iruñeko Udalak, Diputazioak, Nafarroako Aurrezki Kutxak eta Iruñeko Udalak izan ziren diru-laguntzak eman zituztenak. Bere jarduerara itzuli zen, hileroko kontzertuetan eta hiriko kontzertuetan parte hartuz (Santa Zeziliako festak, San Saturninoko jaiak eta San Frantzisko Xabierkoak, San Fermin jaien bezperak, Sarasate-ri errespontsua egitea San Nikolas egun guztietan; etab.).
1983an, Bello Portu kargua utzi eta Miguel Roa-k hartu zuen zuzendaritza. Bere lehen kontzertua 1983ko urriaren 28an izan zen. Nafarroako agintariek, 1984an, 25 milioi euroko diru-laguntza esleitu zioten orkestrari. Roa 1985eko urtarrilean agur esan zuen.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
HISTORIA ARTXIBISTIKOA
Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak, bi erakundeek sinatutako hitzarmenaren ondorioz, gordailuaren bidez Santa Zezilia Kontzertu Elkartearen funtsa hartu zuen 2019ko otsailean.
EDUKIA
Elkartearen gordailuak Iruñeko orkestra munduaren ezagutu eta ikertzea ahalbidetuko duen ikuspegi orokorra ematen du. Hartara, gordailuan utzi dira Elkartearen aktak, kontu-liburuak, proiektuak, espedienteak eta kontabilitateko agiriak, baita jarduneko bazkideen erregistroa (musikariak), bazkide babesleena (dohaintza-emaileak), estatutuak eta arautegiak, memoriak (1933-1991), eskuko programak (1940-1991), musika artxiboaren inbentarioa eta partituren fotokopiak ere. Halaber, gordailuan sartu dira erretratuak, argazkiak, diapositibak eta negatiboak biltzen dituen irudi-bilduma (1904-1991), planoak, Julian Gaiarre kantu lehiaketak, beste erakunde batzuen oroimenezko argitalpenak, prentsa-dossierrak, agendak, liburu eta aldizkariak, dokumentu solteak eta inprimakiak.
Elkartearen zutoihala ere gordailuan utzi da.
SARBIDE-BALDINTZAK ETA ERREPRODUKZIOA
Sarbide mugatua tratamentu artxibistikoa bukatu arte.
DESKRIBAPEN TRESNAK
Inbentarioa
ERLAZIONATUTAKO DESKRIBAPEN UNITATEAK
Luis Miguel Alonso Nájera
Felipe Aramendía Lezaeta
Tomás Asiáin Magaña
Jesús Echeverría Jaime
Dolores Higueras Domínguez
Huarte Familia
Iruñeko Ganbara Abesbatza
Iruñeko Orfeoia
Santos Laspiur Abad
Alfredo Lumbreras Urío
Estanislao Luna Ramón
Koldo Pastor Arriazu
Fernando Remacha Villar
Pablo Sarasate Navascués
Ricardo Visus Antoñanzas
DOKUMENTAZIO OSAGARRIA BESTE ARTXIBOTAN
- Pablo Sarasate Funtsa – Iruñeko Udal Artxiboa
- Baluarte Fundazioko Artxiboa – Nafarroako Orkestra Sinfonikoa
ARGITALPEN NOTAK
- Orquesta Santa Cecilia. Iruñea, 1981 (Inprimategi Zubillaga).
- Corella Iráizoz, Jose María. Orquesta Pablo Sarasate, 125 años. [Pamplona]: Caja de Ahorros de Navarra: Orquesta Pablo Sarasate: Nafarroako Gobernua, 2005.
Hitzarmenaren sinaduraren albistea
DESKRIBATZAILEAK
Erakunde musikala, Orkestra.
