ERREFERENTZIA KODEA
ES/NA/AGN/F489
IZENBURUA
Ricardo Visus
MUTURREKO DATAK
1936-2018
DESKRIBAPEN MAILA
Funtsa
BOLUMENA
20 kutxa
24 liburu
24 fonograma
8 ikus-entzunezko
Afixak
EKOIZLEA
Ricardo Visus Antoñanzas
AIPAMEN BIOGRAFIKOA
Ricardo Visus Antoñanzas 1931.urteko abuztuaren 11ean jaio zen Zarrakastelun. Musikarekiko gustuan hasita kantu gregorianoaren bidez Olibako abadian, 1958an Iruñeko Pablo Sarasate kontserbatorioan eta Iruñeko Orfeoian bere ikasketak hasi zituen Juan Easorekin. Handik gutxira Madrilera abiatu zen, eta bertan Angeles Ottein irakaslearekin lezioak hartu zituen.
1960. urtean Juan March Fundazioak bekatu zuen eta horren ondorioz, Milanera joan zen. Hurrengo urtean, Nafarroako Foru Aldundiak hiru urteko beka emango dio. Italiako hiri honetan Mercedes Llopart, Zita Fumagalli, Vedovelli eta Cortis-ekin ikasi zuen. 1962. urtean Vercellin-en bere lehenengo aintzatespena lortzen du, G.B.Viotti Nazioarteko XIII. Lehiaketaren urrezko domeinua lortzean.
Madrilera itzultzean, Mendoza Lasalle konpainian tenore nagusi bezala antzezten du eta, beranduago Zarzuelako Antzokian, baita Espainiako Jaialdietan ere. Interprete bezala duen urduritasunaren ondorioz, bere ibilbide profesionalean zehar hainbat eszenatoki ezberdinetan kantatzera iristen da; Italia, Estatu Batuak, Brasil, Argentina eta Espainiako hainbat eszenatoki.
Ricardo Visus opera, oratorio eta ganbera-musikako bakarlari gisa aritu izan da, orkestra-kontzertuaz gain, eta bertan, izen handiko taldeekin interpretatu du, besteak beste: RAI Italian edo Espainiako Orkestra Nazionala, ORTVE, Bartzelonako Udal Orkestra, Sevillako Orkestra Betikoa, Zaragozako Udal Orkestra, Iruñeko Santa Zezilia Orkestra edo Bilboko Orkestra Sinfonikoa, Espainian. Horrez gain, Buenos Airesko Udal Orkestrarekin eta Argentinako Antzokiko Orkestrarekin kantatzeko aparteko dohainak ere erakutsi ditu, Estatu Batuetako orquestra nabarmenekin batera, adibidez, St. Paul, Minnesota, F. m. North Dakota, Jackson, Michigan, Manchester edo Indiana.
Tenore moduan izan duen jarduera zabalean zehar Igor Markevitch, Antoni Ros Marba, Jesus Lopez Cobos, Carlos Chavez, Odon Alonso, Pedro I. Calderon eta Theo Alcantara-ren neurriko zuzendaritzapean abestu du Ricardo Visus-ek.
Hogei urtez baino gehiago, Ricardo Visus-ek kantu eta opera zuzendari aritu da Estatu Batuetako Mooreaden (AEB) Minnesotako Unibertsitatean full irakasle moduan (Unibertsitate katedradun antzekoa). Era berean, hainbat grabaketa diskografiko eta saio magistralak eman ditu Estatu Batuetan, Argentinan eta Espainian.
Iruñean hil zen, 2020ko urriaren 15ean, 89 urte zituela.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
HISTORIA ARTXIBISTIKOA
Ricardo Visus-en dohaintza Nafarroako Errege Artxibo Nagusiak jaso egin zuen 2019ko irailean.
EDUKIA
Ricardo Visus-en dohaintza partituraz, diskografiaz, idatzi pedagogikoz, prentsaz, gutunaz, eskuko programak, argazkiaz, kartelez, ikusentzuneko erregistroz, fonogramaz, dokumentazio pertsonalez (kontratu profesionalak eta bisatuak) osatuta dago eta baita familiako dokumentazioa ere.
SARBIDE-BALDINTZAK ETA ERREPRODUKZIOA
Dokumentazioa modu presentzialean eskuragarria da publikoarentzat Nafarroako Errege Artxibo Nagusian.
Bere kontsulta eta erreprodukzioa 373/2013 Ebazpena, abenduaren 9koa, Vianako Printzea Erakundea-Kulturako zuzendari nagusiak emandakoari lotuta dago non onartzen dituen Nafarroako Errege Artxibo Nagusia dokumentuak eskuratu, kontsultatu eta erreproduzitzeko barne-arauak.
Jabari publikokoak ez diren lanen erreprodukzioa posible izango da soilik eskatzailearen erabilera pribatua egiteko eta ikerketarako egiten denean, Errege Lege Dekretuan xedatutakoarekin bat 1/1996 Legegintzako Errege Dekretua, apirilaren 12koa, Jabetza Intelektualari buruzko Legearen Testu Bategina onesten duena, arlo horretan indarra duten lege-xedapenak erregularizatu, argitu eta bateratzeko.
10. artikulua. Jatorrizko obra eta izenburuak.
1. Jabetza intelektualaren objektu dira: jatorrizko sortze-lan literario, artistiko edo zientifiko guztiak, gaur egun diren edo etorkizunean asmatzen diren edozein bitarteko edo euskarri ukigarri zein ukiezinez adieraziak. Besteak beste:
- Liburuak, liburuxkak, inprimakiak, gutun-bildumak, idazkiak, diskurtso eta alokuzioak, hitzaldiak, auzitegitxostenak, katedra-azalpenak eta izaera bereko beste zeinahi obra.
- Musika-konposizioak, letradunak nahiz letragabeak.
- Obra dramatikoak eta dramatikomusikalak, koreografiak, pantomimak eta, oro har, antzerkiobrak.
- Obra zinematografikoak eta ikusentzunezko beste zeinahi obra.
- Eskulturak, margolanak, marrazkiak, irarlanak, litografiak; istorio grafikoak, haurren zein helduen komikiak, eta haien probasaio edo zirriborroak eta gainerako obra plastikoak, aplikatuak izan zein ez.
- Arkitektura- eta ingeniaritza-obren proiektuak, planoak, maketak eta diseinuak.
- Topografiari, geografiari eta, oro har, zientziari buruzko grafikoak, mapak eta diseinuak.
- Obra fotografikoak eta fotografiaren antzeko prozeduraz adierazitakoak.
- Ordenagailu-programak.
2. Obraren izenburua, jatorrizkoa denean, obraren parte gisa babesturik geratuko da.
37. artikulua. Establezimendu jakin batzuetan terminal espezializatuen bidez obrak erreproduzitzea, mailegatzea eta kontsultatzea.
1. Egile-eskubideen titularrek ezingo diote eragozpenik jarri obrak erreproduzitzeari, titulartasun publikoa duten edo izaera kultural nahiz zientifikoko erakundeetan integraturik dauden museo, liburutegi, fonoteka, filmoteka, hemeroteka edo artxibategiek egiten dituztenean erreprodukzioak, irabazi asmorik gabe eta ikerketa edo kontserbazioa beste helbururik gabe.
2. Era berean, titulartasun publikokoak, edo irabazi asmorik gabeko interes orokorreko kultura-, zientzia- edo hezkuntzaerakundeenak edo Espainiako hezkuntzasisteman integraturiko hezkuntzainstituzioenak diren museo, artxibategi, liburutegi, hemeroteka, fonoteka edo filmotekek ez dute beharko eskubideen titularren baimenik egiten dituzten maileguengatik.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
Gainera, funtsa osatzen duten dokumentuen berezitasuna kontuan hartuta, kontsulta eta erreprodukzioa maiatzaren 5eko 1/1982 Lege Organikoa, Ohorerako, Norberaren eta Familiaren Intimitaterako, eta Norberaren Irudirako Eskubidearen Babes Zibilaren legean oinarrituko dira.
Laugarren artikulua.
Bat. Hildakoaren ohore, intimitate edo irudiaren gaineko babes zibilaren akzioak egikarituko ditu hildakoak berak horretarako bere testamentuan izendatu duenak. Pertsona juridikoa ere izenda daiteke.
Bi. Izendapenik ez badago edo izendatutako pertsona hil bada, babesa eskatzeko legitimazioa izango dute ukitutako pertsonaren ezkontideak, ondorengoek, aurrekoek eta neba-arrebek, baldin eta bizirik badaude, ukitutako pertsona hiltzean.
Hiru. Horiek guztiak ez badaude, Fiskaltzak egikarituko ditu babes-akzioak. Fiskaltzak jardun ahal izango du ofizioz edo pertsona interesdunak hala eskatuta, baldin eta laurogei urte baino gehiago igaro ez badira, ukitua hil zenetik. Epe bera hartuko da kontuan, testamentuan izendatutako pertsona juridikoari dagokionean akzioak egikaritzea.
Lau. Delituaren biktimen eskubideetan bidegabeko esku-sartzerik gertatzen bada, zazpigarren artikuluko zortzigarren atalean aipatzen den moduan, egindako delituarengatik laidotua edo kaltetua gertatzen dena babes-akzioak baliatzeko legitimatua egonen da, kontuan hartu gabe aurreko prozesu penalean akzio penala edo zibila erabili ote duen. Fiskaltza ere legitimatua egonen da edozein kasutan. Heriotza gertatzen bada, aurreko ataletan xedatutakoari jarraituko zaio. (…)
Zazpigarren artikulua.
Lege honen bigarren artikuluko babes-esparruan, bidegabeko esku-sartzeak izango dira:
(…)
Hiru. Pertsona edo familiaren bizitza intimoari buruzko egitateak zabaltzea, egitate horiek eragina dutela pertsona edo familia horren entzute eta izen onean, bai eta gutunen, oroitzapenen edo izaera intimoko beste idazki pertsonal batzuen berri ematea nahiz horiek argitaratzea ere.
Lau. Pertsona edo familiaren datu pribatuak ezagutaraztea, baldin eta datu horiek ezagutu badira datuon berri ematen duen subjektuaren lanbide-jarduera edo jarduera ofiziala dela eta. (...)
Zazpi. Egitateak egoztea edo iritziak agertzea, beste pertsona baten duintasuna edozein modutan urratzen duten ekintza edo adierazpenen bidez, pertsona horren ospeari kalte eginez edo beraren estimuaren aurka eginez. (…)
Zortzigarren artikulua.
Bat. Orokorrean, ez da bidegabeko esku-sartze gisa hartuko agintari eskudunak legearen arabera baimendu edo erabakitako jarduna. Gauza bera gertatuko da, interes historiko, zientifiko edo kultural garrantzitsua nagusitzen denean.
[-] Ezkutatu
[+] Gehiago irakurri
DESKRIBAPEN TRESNAK
Inbentarioa
ERLAZIONATUTAKO DESKRIBAPEN UNITATEAK
Iruñeko Ganbara Abesbatza
Iruñeko Orfeoia
Fernando Remacha Villar
Sociedad de Conciertos Santa Cecilia
DOKUMENTAZIO OSAGARRIA
Elkarrizketa
ARGITALPEN NOTA
Dohaintzaren albistea
DESKRIBATZAILEAK
Ahots musika, Kantuaren pedagogia, Tenorea, Opera, Zarzuel.
